Düşük döşeme, ıslak hacimlerde sıhhi tesisatın gizlenmesi için kullanılır. (Bazı durumlarda döşeme üzerinden gitmesi gereken elektrik ve data kablo tavasını gizlemek için de kullanılabilir.)
Tesisatta bir sorun olduğu zaman alt kattaki mahale herhangi bir şekilde müdahale edilmemiş olur. Islak hacim mahalinin altında dükkan, ofis gibi kiralanmış bir alan varsa mümkün olan yerlerde düşük döşeme yapmak gerekir.
Binalarda düşük döşeme yapılan bölümlerde dolgu malzemesi olarak hafif beton kullanılır. Betonu hafifletmek için içine normal agrega yerine hafif agrega konulmaktadır. Hafif agrega olarak cüruf,pomza,diyatomit,perlit,vermikülit,puzzolan,tüf kullanılabilir.
Cüruf, saf olmayan metaller eritildiği zaman yoğunluk farkı nedeniyle yüzeyde biriken daha hafif metallere verilen isimdir.
Volkanik cüruf ise, volkanik patlamalar sırasında, lavların çatlaklar boyunca sızması ile oluşan, gözenekli volkanik bir kayaç türüdür.
Binada yapılacak olan 'duman egzost şaftı' iç yüzeyi pürüzsüz olmalıdır.
Bu şaftların içinde ayrıca kanal yapılmamaktadır.
Şaft duvarı , statik açıdan ba. yapılabiliyorsa, ayrıca sıva gerektirmez. 20cm ba. perde duvar yapılabilir.
Yalnız bu perdeler mimari projeye işlenmeden önce statik projecisine danışılmalıdır. (çünkü binanın herhangi bir yerinde perde duvar yapılırsa , bu duvarlar taşıyıcı olarak görev almaya başlar ve bina genelinde farklı bir kalınlıkta perde gerekiyorsa, şaftların da o kalınlıkta yapılması gerekir. örnek olarak binanın perde kalınlığı hesaplarda 40cm olarak çıkıyorsa, bu şaftların duvarlarını 40cm yapmak mantıklı olmayacaktır.)
Duvar tuğla veya gazbeton yapılacaksa, iç yüzeyi sıva yapılır. Bu sıva kaba ve ince sıvanın beraber yapıldığı harçlı sıvadır.
Teknik oda kapıları yangın yönetmeliğine göre yangın kapısı yapılmak zorundadır.
Mekanik ya da elektrik projesine göre ise bazı teknik odaların doğal olarak havalandırılması gerekmektedir.
Bu durumda teknik odalarda yapılacak yangın kapılarında menfez yapılması gerekenler belirlenmelidir. Yangın kapılarında yapılacak bu menfezler damperli olmalıdır.
Damper, menfez kapaklarının yangın anında kapanmasını sağlayan mekanizmadır. Teknik odalarda meydana gelebilecek bir yangında dumanın bu menfezlerden diğer mekanlara yayılmasını önlemek için gereklidir.
İşveren-malsahibi kapıların maliyeti fazla olabileceği için bu menfezleri kapı kanadında değil de kapı üzerinde duvarda yaptırtma seçeneğini kullanabilir.
Başka bir çözüm ise mekanın mekanik olarak havalandırılmasıdır.
Bina içinde kullanılacak , korkuluk, panoramik asansör cam kaplaması, ışıklık vb. camların lamine+temperli cam olması gerekmektedir.
MİMARİ UYGULAMA PROJESİNDE CEPHE ÇİZİMİ:
Bimsbeton yüzeye alçı esaslı hazır sıva yapılması: 1.5cm ,
Bimsbeton yüzeyde seramik altına kaba sıva yapılması: 1.5cm
yeterlidir.
Alışveriş Merkezinde, atriumlarda kullanım sırasında tavana asılabilecek objeler, dekorasyon ve tabela gibi elemanlar için üst döşemenin 200kg/m2 yük taşıyabilecek bir kontrüksiyona sahip olması gerekir.
Otoparklardaki park yerlerinin %5 'i engelli araçları için ayrılır. Ölçüleri 350/500 cm olmalıdır.
Zeminde uluslararası engelli işareti ile belirtilmeli ve bir levha ile tanıtılmalıdır.
Bu otopark yerlerinden basamaksız veya rampalarla asansörlere ve binaların girişine ulaşılabilmelidir. Rampa genişliği en az 90 cm ve en fazla %10 eğimde olmalıdır.
Alışveriş merkezleri veya büyük ölçekli kamu, ofis, konut binaları tasarlanırken iç mekan otopark trafiği, dış yollar-şehir trafiği ve giriş çıkışları uzman bir trafik danışma firma tarafından incelenmeli ve raporlanmalıdır.
Binanın Trafik düzenlemesi tüm projeler(statik,mekanik,elektrik) devam etse bile bitirilmeden, mimar tarafından projeye aktarılması gerekmektedir. Trafik düzeni tüm proje gruplarını ve hatta şehri, yapının bulunduğu bölgeyi etkileyecek en önemli kararlardandır.
Seçilen trafik danışmanına aşağıdakiler iletilmelidir:
Alışveriş merkezinde buz pisti ebatları, toplam kiralanabilir alanla ve merkeze kaç kişinin beklendiği ile ilgilidir. Olimpik bir buz pistinin alanı 1800m2'dir. Avm için ideal olan pist alanı 200-700 m2 arasındadır. Pistin alacağı kişi sayısını hesaplamak için 4m2/kişi oranı kullanılmalıdır.
Genel kullanıma ait tuvalet mekanı planlaması yaparken dikkat edilmesi gereken konular:
Binalarda wc sayısını hesaplamak, binanın türüne, çalışan kişi sayısına ve ziyaretçi sayısına bağlıdır.
Ofis binaları:Otel projelerinde alan hesap tablosu yaparken alışveriş merkezi gibi kiralanabilir – kiralanamayan alan şeklinde hesap yapmaya gerek yoktur.
Genelde otel, bir bütün olarak operatöre verildiği için onun yerine müşteri alanları,teknik ve yönetim alanları şeklinde bir ayrım yapılabilir ve yatak odası tip ve sayılarını belirtmek gerekir.
Sinüs cephe kaplamasında levha kalınlıgı 1mm olmalıdır.
Sinüs ebatları projede verilmeli ve şartnamede hadve ebatları için projeye yönlendirme yapılmalıdır.
Hipermarket tasarımında dikkat edilecek konular:
Tasarımcıların doğaya zararsız maddelerle üretim yapılmasını sağlamak için dikkate alması gereken kurallar:
Grafik ve Kağıt ürünleri tasarımında ise:
Kaçış koridoru boyunca döşemede yapılacak üç basamaktan az, kot farkları en çok %10 eğimli
rampalarla bağlanacaktır. Rampalar yangın merdivenlerine eşit güvenlik önlemleriyle donatılacak ve eğim sabit tutulacaktır. Zemin kaymaz malzeme ile kaplanacaktır.
Traverten cephe kaplaması en büyük ebat olarak 70/133 cm yapılabiliyor.
60/120cm iyi bir cephe modülü sağlıyor. Kalınlık ise 3 cm olarak projede ve teknik şartnamede belirtilmeli.
Süperpoze paftalar , mimari planlar üzerine tüm mekanik, elektrik tesisatlarını ve statik kirişleri gösteren paftalardır. Tüm projeler tek tek mimari planlar üzerine getirilmelidir. Bu paftalarda çakışan kanalları , kablo tavalarını ve kiriş yükseklikleriyle ilişkilerini inceleyip, disiplinlere gerekli düzeltmeleri yaptırmak gerekir. Takip kolaylığı açısından bazı kanalları renkli basmak ya da boyamak faydalı olur.
Kablo tavası , elektrik tesisatını bina içinde dağıtmak için kullanılan kablo taşıyıcı sistemidir. Şaftlardan katlara dağıtılarak tavana asılı olarak mahallere ulaşan bu tavalar yaklaşık 5cm yüksekliğinde olup, askı ve el ile müdahale için 15cm mesafe gerektirir. Tavandan aşağıya 20cm sarkacağı düşünülerek diğer havalandırma kanalları ve sprinkler borularıyla ilişkileri mimari proje üzerinde çözülmelidir.
Kablo tavası veya kanalların altında (yol,park yeri,yaya yolu da olsa) döşeme kaplaması üzerinden min. 210cm mesafe kalmalıdır. Bu yaya geçişleri ve özellikle yangın anında kaçış açısından çok önemlidir.
Eğer bir binanı altı otopark olarak kullanılacaksa , tasarıma başlanırken 8.20m'lik akslar seçilmesi uygun olur. 820cm de aks aralığına 3'er araç sığar. Araç için 250/500cm otopark yeri planlanmalıdır. Engelli araçları için ise 350/500cm yer ayrılmalıdır.
Böylece araç geçiş yolu için 640cm mesafe kalmaktadır.
Otopark tek yönlü rampa genişliği 2.50 m den az olmamalıdır. İdeali 3.30 m ve yanlarında 20cm bordür olmasıdır. Büyük otoparklar için iniş ve çıkış rampaları farklı konumlarda olmalıdır.
Otopark rampa eğimi %20'yi aşmamalıdır. Eğimin ideali %10 civarı olmasıdır. Başlangıç ve bitişlerinde 4'er m uzunluğunda geçiş rampası yapılmalıdır. Bu geçiş rampaları genel eğimin yarısı kadar olmalıdır.
Otopark içi rampanın kenarlarında 1.00 m yüksekliğinde parapet yapılmalı ve bu parapet en az 10 cm kalınlığında betonarme olarak yapılmalıdır.
Kapalı otoparkların yüksekliği en alçak yerinde min. 2.00m olabilir. Araç geçiş yolu için ideal yükseklik 2.20m 'dir. Buna 25cm yönlendirme levhaları ve 50cm tesisat kanal geçişi için yer bırakılmalıdır. Otopark Katı yüksekliği 3.50m yapılması ideal olandır.
Otoparklarda yol mümkün olduğu kadar sürekli olmalıdır, çıkmaz sokak halinde yapılmamalıdır. Ofis ve Alışveriş merkezi gibi kamuya açık otoparklarda , 5 otopark sayısını geçtiği zaman çıkmaz sokak halinde bırakmayıp, ikinci geçiş verilmelidir.
Kapalı otoparklarda: araç geçen yerlerdeki kolon çevrelerine bariyer konulmalıdır.
Bariyer olan tüm kolonlara, kolon işaret boyası yapılmalıdır.
Duvar koruyucu bariyer: araç geçen yolların kenarındaki duvarlara, rampa kenarı duvarlara(yanında araç parkı veya yolu varsa ) , hol mekanı kenarlarına yapılmalıdır.
Avm'lerde Kazan Dairesi yüksekliği en az 5 m. olmalıdır.
Kazan dairesine binanın direk dışından bir giriş vermek gereklidir.
Isıl kapasiteleri 50 kW-350 kW arasında olan kazan dairelerinde en az bir kapı, döşeme alanı 100 m2’nin üzerindeki veya ısıl kapasitesi 350 kW’ın üzerindeki kazan dairelerinde en az 2 çıkış kapısı olur.
Çıkış kapılarının olabildiği kadar biribirinin ters yönünde yerleştirilmesi, yangına en az 90 dakika dayanıklı, duman sızdırmaz ve kendiliğinden kapanabilecek özellikte olması gerekir.
İtfaiye araçlarının yaklaşabildiği son noktadan binanın dış cephesindeki herhangi bir noktasına olan yatay uzaklık en çok 45 m olabilir.
İtfaiye aracının geçeceği arsa içi yollarda genişlik en az 4 m ve çıkmaz sokak bulunması hâlinde en az 8 m olur. Dönüş için iç yarıçap en az 11 m, dış yarıçap en az 15 m alınır. Dönüşlerde eğim yapılırsa max. %6 olabilir. Serbest yükseklik, en az 4 m ve taşıma yükü 10 tonluk arka dingil yükü düşünülerek en az 15 ton alınır.
İtfaiye aracının geçeceği yollar önceden belirlenip , döşeme taşıma kapasitesi statik projede gözönüne alınmalıdır.
Avm için Projeye uygulama olarak devam etmeden önce belirlenmesi gereken konular. (işverene soru olarak iletilmeli)
1. Yol kotu kesin olarak alınmalı ya da belediye kot kesit paftası olmalı. Aslında ikisini birbiriyle karşılaştırmalıyız.
2. Çöp odası kaç m2 olacak, kaç adet olacak, soğuk odalı olacak mı, her katta yapılması isteniyor mu?
3. Mal kabul kaç adet isteniyor, yani servis asansörü hangi noktalarda olacak, kaç m2 olacak
4. Avm yönetim ofisleri kaç m2 isteniyor, nerede olacak, direk dışardan giriş mi, otoparktan, garajdan ya da avm içinden girişli mi olacak
5. Wc grubu her katta tek yerde mi, çift mi olacak( bu biraz mimarın kararı) , her grubun yanında temizlik odası ve bebek odası yapılacak.
6. Toplam kiranabilir alanın %2.5, 3 ü oranında otoparkta depo yapılacak , isteniyor mu?
7. Shop mix , ff. Restoran kafe yerleri son teslimlerden önce verilmeli.
8. Bodrum katta mescit yapılmalıdır.
9. Personel için soyunma, kafeterya,teknik oda, güvenlik odası, atölye bodrum katta yapılmalıdır. Personel girişi, servis otoparkı belirlenmelidir.
10. Vitrin işveren mi , kiracı tarafından mı yapılacak belirlenmelidir. Eğer kiracı tarafından yapılacaksa detayının verilmesine gerek kalmayabilir.
Belediye ile görüşülen , karar verilen arazi kotu ve 0.00 bir daha asla değiştirilmez. Avan projede hangi kot ile teslim edildiyse, uygulamada da aynı kot ile vermek zorundasın. Eğer ordaki arazi kotları , ülke kotlarına uygun değilse , aradaki fark not olarak verilir ve su,gaz,elek. vs kanalları ile bağlantı bu farka göre yapılır.
Yüksek duvarlar için yatayda 3m’de bir hatıl gereklidir. Eğer 5 m den uzun ise düşey hatıllar ile de desteklenmesi gerekir. Düşey hatıl yerine 3-5cm genleşme derzi de yapılabilir. 2-3 sırada bir duvarlar birbirine bağlanır. Bunun kararı deprem bölge derecesine göre statikçi tarafından verilmelidir. Bu duvarlar birbirinden ayrılırken max 20m2 cepheler oluşmasına dikkat edilmelidir. 5 m'lik düşey hatıl mesafesi maksimum %10 tolerans ile arttırılabilir.
Kapı için hazır gazbeton lento kullanılabilir. Lentolar, 200 cm'ye kadar olan açıklıklar için minimum 20 cm , 200-300 cm açıklıklar için minimum 30 cm bindirme payı bırakılmalıdır.
Prensip olarak – başka bilgi verilmediyse- anchor, market,sinema iç duvarlarını yapmıyoruz. Sadece binayı ilgilendiren ortak mekanlar ve yangın kaçış duvarlarını yapıyoruz. İç duvarlar kiracının kendi projesine göre değişkenlik gösterebilir.
51.5 metreyi aşan yükseklikteki binalarda, yangın asansörü koyma zorunluluğu vardır.
Yangın asansörü diğer asansörlerden F60 duvar ile ayrılmalı ve 6-10 m2 arası yangın güv. holüne sahip olmalıdır.
Yangın güv. hollerinden geçen kanallar , eğer yangın anında kullanılmayan (havalandırma) kanallar ise sadece giriş ve çıkışına yangın damperi konuluyor, mekanik projesinde bu motorlu damperlerler gösteriliyor. (bu motorlu yangın damperi kanal şafttan çıkarken de konuluyor)
eğer yangın anında çalışan duman atış vs kanallarıysa F120 yangına dayanıklı olacak şekilde 5cm (150kg/m2) taşyünü , kalsiyum silikat veya folyo kaplanması gerekiyor.
Travolator altına 15m de bir destek taşıyıcı yapılıyor. Bunu biz –statikçi değil, kendi firması yapıyor. Eğer biz yaparsak önceden montajını yapamıyorlar. Kendileri montaj sırasında gerekli yere çelik destek yapıyorlar.
Eğer travolatorler üstüsteyse ve kat yüksekliği 330cm gibi az ise , üstteki travolatorlerin altına taşıyıcı destek I kirişler atamıyorlar. Bunlar için ‘Güçlendirilmiş konstrüksiyonlu yürüyen yol’ notunu projeye eklemek gerekiyor. Daha pahalı ama tek çözüm bu oluyor.
Kamyonlar için servis rampası eğimi en fazla %10 olur. Baş ve sonunda %5 eğimli 10m uzunluğunda geçiş rampası yapılması gerekir.
Otopark tavan ve duvarlarında ba. yüzeylere sıva yapmaya gerek yok. Betonun niteliğine göre beton üzerine boya yapıp yapılmayacağına karar verilir . Biz projeye yazarız, malsahibi-işletmeci sonradan gerekirse yapar.
Temel üzerinde su yalıtımı yapmaya gerek yok (üstten gelecek su için). Yüzey sertleştirici uyg. Şap 3cm, Tesviye bet. 7cm malzemeler yeterli. Altına 20cm hafif dolgu betonu yeri bırakılması drenaj kanalları için çok faydalı.
Döşeme kaplamasında eğim yapılıyorsa kanal içinde eğim yapılmaz. son projelerde döşemede bile eğim yapılmıyormuş. Döşeme kaplaması şap kanalın içinde dönüyor. üzerine su yalıtımı sürülüp, şaptaki yüzey sertleştirici kanal içine de uygulanıyor.
Hazır kanal da tercih edilebilir. Polimer beton kanallar var. www.acoturkiye.com
